Τα λιθόγλυπτα

Τα βουνά της Λήμνου, τα περισσότερα βραχώδη παρέχουν την πρώτη ύλη για τις πιο ποικίλες αρχιτεκτονικές εφαρμογές. Το αποδεικνύουν τα πολυάριθμα δημιουργήματα των λαϊκών μαστόρων των πετράδων που είναι διάσπαρτα σ' όλο το νησί.

Καλαίσθητα σχολεία, αρχοντόσπιτα, γεφύρια, κρήνες, καλντερίμια κ.ά.Οι λαϊκοί τεχνίτες του νησιού με ό,τι καταπιάνονταν το έκαναν με τέχνη, υπομονή και προπαντός μεράκι.

Την τέχνη τους αυτή μπορεί να τη θαυμάσει κανείς σήμερα πάνω απ' όλα στις εκκλησίες του νησιού που υψώνουν περήφανα τα καμπαναριά τους, προσφέροντας καταφύγιο στα αγριοπερίστερα. Ιδιαίτερα αξίζει να μνημονευθεί το θαυμάσιο τέμπλο του Αγίου Κωνσταντίνου στο χωριό Ρωμανού, όλο δουλεμένο σε πέτρα.

Καθόλου δεν υστερούνε σε ποιότητα δουλειάς τα αρχοντόσπιτα των χωριών και προπαντός της Μύρινας. Κατώφλια, υπέρθυρα, παραστάσεις, ποδιές παραθύρων, τζάκια κ.ο.κ. είναι έργο παραδοσιακών πετράδων του νησιού. Το μεράκι τους όμως διαλαλούν κυρίως τα υποστηρίγματα των μικρών μπαλκονιών από πελεκητή πέτρα, στολισμένα με ανάγλυφα πουλιά, λουλούδια, λιοντάρια.

Εκεί αποτυπώνεται η καλλιτεχνική τους ευαισθησία και η έμπνευση. Το ίδιο και στα πελεκητά χείλη των πηγαδιών και στις ποδιές τους ολόγυρα, κυκλικές ή τετράγωνες από πελεκητές πλάκες. Δικές τους επίσης είναι οι πέτρινες γούρνες, μακρόστενες ή στρογγυλές σε διάφορα μεγέθη.

Σε κάθε χωριό δουλεμένα απ' το χέρι τους, στέκονται σεμνά και λιτά ηρώα, που εκφράζουν την ευγνωμοσύνη των κατοίκων στα παλικάρια τους.

Η παραδοσιακή λιθογλυπτική της Λήμνου έχει πια σήμερα σχεδόν σβήσει, αφού οι περισσότεροι απ' τους παλιούς μαστόρους δεν ζουν και οι νέοι δεν είναι πρόθυμοι να την διδαχθούν.